Twaalf tips om beter met stress om te gaan

Vier typen stress

In zijn standaardwerk ‘Stress and the Manager’ (1979) maakte Karl Albrecht uitgebreid studie van werkstress. Hij onderscheidt vier typen stress, die natuurlijk niet alleen voor managers gelden:

• Tijdgerelateerde stress
• Toekomstgerelateerde stress
• Situationele stress
• Persoonsgebonden stress

Hoe verhouden deze vier typen stress zich tot elkaar? En, belangrijker nog, wat kun je eraan doen?

Tijdgerelateerde stress is eigenlijk tijdsgebrek-gerelateerde stress. Heb ik genoeg tijd om te doen wat gebeuren moet? Komt het wel op tijd af? Drie beproefde oplossingen:

• Maak een lijst van alles dat gebeuren moet. Bepaal urgentie: schrijf er een deadline bij. Schrijf er bij hoeveel tijd het gaat vragen.
• Inventariseer op die lijst welke taken het meest relevant zijn, het meest bijdragen aan jouw resultaten. Voer uit in deze volgorde: relevant/urgent, relevant/niet urgent, niet relevant/urgent.
• Delegeer wat nog te delegeren is. Communiceer je werkvolgorde: manage verwachtingen van anderen. Zeg ‘nee’  waar dat gerechtvaardigd is.

Toekomstgerelateerde stress heeft te maken met je verwachting van een moment in de toekomst. Drie oplossingen om toekomstgerelateerde stress te tackelen:   

• Realiseer je dat het evengoed wel goed af kan lopen. Het glas is immers net zo goed halfvol als halfleeg.
• Bereid je gedegen voor, maar overdrijf niet. Uiteraard weet je achteraf altijd precies wat je nog meer had kunnen doen aan voorbereiding. Maar je hebt te dealen met het ‘nu’.
• Stel je voor hoe het eruit ziet als dat moment in de toekomst aanbreekt en het gaat veel beter dan je verwacht. Hoe ziet het eruit? Hoe voel je je dan? Hou dat beeld en dat gevoel vast tijdens je voorbereiding op dat moment.

Situationele stress heeft vaak te maken met een negatieve verwachting, soms gerelateerd aan een eerdere ervaring. We zijn bang voor situaties die wij zelf niet in de hand hebben, zoals conflictsituaties. Drie oplossingen:   

• Leer meer bewust te zijn van jezelf. Realiseer je dat je emoties HEBT en dat je niet je emoties BENT. Je kunt kiezen om niet bang/boos/teleurgesteld te zijn. Leer dat je ander gedrag kunt kiezen.
• Wees je bewust van de voorkeur waarmee je reageert. Wordt je onzeker? Wordt je agressief? Welke rol ga je bij voorkeur invullen? Kruip je in je schulp of spring je er bovenop? Of ben jij de bemiddelaar?
• Leer omgaan met conflictsituaties, zodat je met conflicten om kunt gaan als ze zich voordoen. Je voelt je dan zekerder.

Persoonsgebonden stress heeft dus met mensen te maken. Een leidinggevende, een familielid, een ex-partner: alleen de gedachte al is goed voor rechtopstaand nekhaar. Uiteraard heb je ook hier keuzes. Drie tactieken:   

• Wees je bewust van emoties, zowel bij jezelf als bij anderen. Niet alleen jijzelf, maar ook anderen hebben behoeften. Inleven in de ander kan veel problemen voorkomen.
• Let op de stressverschijnselen bij jezelf. Voel je dat je afstandelijk wordt, je afsluit, of dat je hartslag juist omhoog gaat? Stap even uit de situatie en wees je bewust dat je kunt kiezen.
• Niet alles hoeft altijd tot op het spits gedreven te worden. Soms is de (werk-)relatie die je met iemand hebt belangrijker dan het resultaat van het conflictpunt.

Hoewel iedereen werkstress en de symptomen op verschillende manieren ervaart, is het belangrijk je daarvan bewust te zijn. Wie herkent welk type stress optreedt, kan stappen nemen om er effectiever mee om te gaan. Je kunt met de tips hierboven jezelf en niet in de laatste plaats je medewerkers helpen om stress te verminderen.