Positieve Psychologie voor Leidinggevenden: een inleiding

Positieve psychologie is een relatief nieuwe tak binnen de psychologie die zich richt op het bestuderen en bevorderen van positieve aspecten van het menselijk functioneren. Positieve psychologie kennen we van het half-volle i.p.v. half-lege glas, van het denken in kansen in plaats van problemen en van de Omdenk-theorie van Berthold Gunster.

Terwijl traditionele psychologie vaak gericht is op het behandelen van psychopathologie (de studie van mentale stoornissen) en het oplossen van problemen, richt positieve psychologie zich op het versterken van positieve emoties, karaktereigenschappen en institutionele krachten (de invloed van organisaties en sociale structuren) om het welzijn en de prestaties van individuen en organisaties te verbeteren.

Wat is Positieve Psychologie?

Positieve psychologie, geïntroduceerd door Martin Seligman in de late jaren negentig, gaat uit van de premisse dat mensen meer zijn dan hun problemen en dat het begrijpen en bevorderen van positieve aspecten van het leven even belangrijk is als het behandelen van negatieve. Het vakgebied richt zich op de hoofdgebieden:

1. Positieve emoties: Onderzoek naar geluk, vreugde, voldoening en andere positieve emoties.
2. Positieve karaktereigenschappen: Onderzoek naar deugden zoals moed, doorzettingsvermogen, dankbaarheid en wijsheid.
3. Positieve omgeving: Onderzoek naar hoe instellingen zoals werkplekken, scholen en gemeenschappen bij kunnen dragen aan het welzijn van individuen.

Toepassingen op de Werkplek

Voor leidinggevenden biedt positieve psychologie waardevolle inzichten en praktische strategieën om een meer betrokken en productieve werkomgeving te creëren. Hier zijn enkele kernprincipes en hoe ze kunnen worden toegepast:

1. Sterke punten identificeren en benutten: Volgens Gallup-onderzoek verhoogt het gebruik van sterke punten de betrokkenheid en prestaties van werknemers aanzienlijk. Leidinggevenden kunnen regelmatig sterke punten assessments uitvoeren en medewerkers aanmoedigen om taken te kiezen die aansluiten bij hun natuurlijke talenten.

2. Positieve werkcultuur bevorderen: Een positieve werkcultuur, waarin waardering en erkenning centraal staan, kan het moreel en de tevredenheid van medewerkers verbeteren. Studies tonen aan dat regelmatige erkenning kan leiden tot hogere motivatie en loyaliteit.

3. Groei en ontwikkeling ondersteunen: Het aanmoedigen van continue professionele ontwikkeling en het bieden van mogelijkheden voor leren en groei kan het zelfvertrouwen en de competentie van werknemers verhogen. Dit kan door middel van trainingen, mentoring programma’s en het stellen van uitdagende maar haalbare doelen.

4. Emotionele intelligentie cultiveren: Leidinggevenden met een hoge emotionele intelligentie (EQ) kunnen beter inspelen op de emoties en behoeften van hun teamleden. Dit leidt tot betere communicatie, sterkere relaties en een meer harmonieuze werkplek.

Wetenschappelijke Ondersteuning

Er is groeiend bewijs voor de effectiviteit van positieve psychologie op de werkplek. Onderzoek door de American Psychological Association (APA) heeft aangetoond dat positieve werkpraktijken, zoals erkenning en waardering, de stress van werknemers kunnen verminderen en hun algemene welzijn kunnen verbeteren. Daarnaast heeft een studie gepubliceerd in het "Journal of Applied Psychology" aangetoond dat positieve leiderschapsstijlen, zoals transformationeel leiderschap, de betrokkenheid en prestaties van werknemers verhogen.

Onderzoek in Nederland

Recent onderzoek in Nederland laat zien dat positieve psychologie, wanneer toegepast in verschillende omgevingen, echt kan helpen om het welzijn van mensen te verbeteren.

Werkgeluk en Leiderschap
Het Nationaal Werkgeluk Onderzoek toont aan dat leidinggevenden een grote invloed hebben op het werkgeluk van hun medewerkers. Door positieve psychologische principes toe te passen, zoals het benadrukken van sterke punten en het creëren van een ondersteunende en positieve werkcultuur, kunnen bedrijven de tevredenheid en productiviteit van hun werknemers aanzienlijk verbeteren (Nationaal Werkgelukonderzoek).

Onderzoek aan de Universiteit Twente
De Universiteit Twente heeft onderzoek gedaan naar therapieën die zich richten op positieve emoties en persoonlijke groei, zoals positieve cognitieve gedragstherapie en welbevindentherapie. Deze studies laten zien dat mensen met psychische problemen, zoals depressie of PTSS, veel baat hebben bij een focus op positieve ervaringen. Dit helpt hen om beter te herstellen en zich mentaal sterker te voelen (Universiteit Twente).

Positieve Psychologie in het Onderwijs
In het onderwijs heeft het Institute for Positive Health onderzoek gedaan naar het effect van positieve gezondheid op MBO-studenten. Ze ontdekten dat wanneer lessen over gezondheid en welzijn worden geïntegreerd in het curriculum, zowel studenten als docenten zich beter voelen en beter presteren.

Handboek Positieve Psychologie
Ernst Bohlmeijer heeft een handboek geschreven over positieve psychologie, dat een uitgebreide uitleg biedt over hoe deze wetenschap werkt en hoe het kan worden toegepast in de praktijk. Dit boek is een goede bron voor iedereen die meer wil weten over hoe je positieve psychologie kunt gebruiken om het welzijn te verbeteren, zowel persoonlijk als in een professionele setting.

Conclusie

Positieve psychologie biedt leidinggevenden een krachtig kader om het welzijn en de prestaties van hun team te verbeteren. Door te focussen op sterke punten, het bevorderen van een positieve werkcultuur, ondersteuning van groei en ontwikkeling, en het cultiveren van emotionele intelligentie, kunnen leidinggevenden niet alleen de tevredenheid en betrokkenheid van werknemers verhogen, maar ook de algehele prestaties van hun organisatie verbeteren.

Door de principes van positieve psychologie te integreren in hun leiderschapsstijl, kunnen leidinggevenden een omgeving creëren waarin zowel individuen als de organisatie als geheel floreren. Voor verdere verdieping en toepassing van deze principes zijn de boeken van Martin Seligman, de rapporten van Gallup, en de publicaties van de American Psychological Association zeker de moeite waard.

Bronnen

• Seligman, M. E. P. (2002). Authentic Happiness. New York: Free Press.
• Gallup. (2020). State of the Global Workplace Report.
• American Psychological Association (APA). (2020). The Road to Resilience.

Snel delen

bit.ly/pos-psych-leiding

Recente blogs

1. Twaalf tips om met stress om te gaan
2. Word geen eigenaar van andermans problemen
3. Vijf tips om meer te kunnen doen
4. "Dat komt niet goed"
5. Zo managen succesvolle leiders hun tijd
6. Waarom onderbrekingen van werk je team uitputten
7. Waarom jouw persoonlijke groei cruciaal is voor het succes van je team
8. Waarom je communicatie mogelijk niet werkt
9. Waarom traditioneel teammanagement niet werkt
10. Whitepaper: maatschappelijk belang van coaching (NOBCO)

Meer weten

Wil je meer weten over deze onderwerpen? Neem dan contact met me op voor een vrijblijvend gesprek.
Bel me op 0570 77 56 29.