Waarom vakantie je soms ziek kan maken

Een coachee vertelde me onlangs dat hij op z'n best is onder werkdruk: “ik presteer het beste als ik een deadline heb.” Dit zijn vaak mensen die zelfs zonder werkdruk toch spanning opzoeken. Zodra ze vrij nemen, slaat deze spanning om en worden ze fysiek ziek. Hoe komt dit precies en hoe kun je deze vakantieproblemen voorkomen?

Twee soorten werkdruk

Stress kan functioneel zijn. Het zet ons aan tot actie, houdt ons alert en helpt ons onze doelen te bereiken. Zolang werkdruk in balans blijft met rustmomenten, stimuleert stress creativiteit en flexibiliteit. Iemand die langdurig onder hoge druk werkt, kan echter vastlopen. Voor hen is “druk, druk, druk” een permanente toestand geworden. Als die spanning plots wegvalt, reageren lichaam en geest vaak heftig. Dan zie je symptomen zoals een bonzend hart, onrustige ademhaling, geen eetlust, en prikkelbaarheid: adrenaline heeft dan de overhand genomen.

De rol van adrenaline en cortisol

Adrenaline zet ons lichaam op scherp. Het maakt ons alerter en bereidt ons voor op snelle reacties. Als stress lang aanhoudt, produceert het lichaam echter ook cortisol, bedoeld om ons weer in balans te brengen na een stresspiek. Maar wanneer stress aanhoudt, bouwt cortisol zich op in ons systeem. Deze hormoonbalans raakt verstoord, met uiteindelijk lichamelijke klachten, geheugenproblemen, een afgevlakt gevoel,en zelfs depressieve symptomen als gevolg. Zo kan de afhankelijkheid van adrenaline en cortisol op de lange termijn veel schade veroorzaken.

Afkicken van werkdruk

De abruptheid van werk stoppen kan een schok zijn voor het lichaam. Mensen die van een intensief werkritme plots naar volledige rust gaan, merken dat ze zich niet goed voelen. Dit fenomeen komt vaak aan het licht tijdens vakanties. Plotseling geen werk meer hebben om de adrenaline-niveaus op peil te houden, zorgt voor een soort ‘afkickreactie’ omdat de cortisol en adrenaline uit balans zijn geraakt. Hierdoor lijkt vakantie soms meer op een last dan een verlichting.

Om dit te voorkomen, is het beter om werkdruk geleidelijk af te bouwen in plaats van abrupt te stoppen. Zo krijgt je lichaam de kans om de overgang naar ontspanning soepeler te maken. Begin twee weken van tevoren met het verlichten van je werklast en pas een paar strategische technieken toe om je vakantie soepel in te gaan.

Tips voor een goede afbouw van werkdruk

Hier zijn wat tips om werkdruk gecontroleerd los te laten vóór je vakantie:

1. Start vroeg met voorbereiden: twee weken voor je vakantie kun je al beginnen met het verminderen van je taken. Dit geeft je ruimte om langzaam de balans te herstellen.
2. Voorkom nieuwe projecten: start geen nieuwe, grote taken meer vlak voor je vakantie. Dit geeft je een heldere afbakening en vermindert stress.
3. Breng deadlines in kaart: zorg dat je helder hebt wat echt af moet voor je vakantie. Zo krijg je beter overzicht en kun je prioriteiten stellen.
4. Spreid je taken: bekijk hoeveel tijd elke taak vraagt en verdeel ze over je werkweken. Hiermee verlaag je de werkdruk op de korte termijn.
5. Delegeer waar mogelijk: denk na over welke taken je kunt overdragen aan collega’s, zodat je je eigen werkdruk verlaagt.
6. Ga vroeger naar huis: de week voor je vakantie kun je dagelijks iets eerder stoppen. Zo geef je jezelf steeds iets meer rust.
7. Neem de laatste dag vrij: geef jezelf tijd om mentaal en fysiek tot rust te komen, zodat je vakantie daadwerkelijk een startpunt van ontspanning is.

Waarom rust nemen moeilijk kan zijn

Voor sommige mensen lijkt rust nemen geen optie. De constante werkdruk dient als afleiding voor dieperliggende gevoelens. Ontspanning zou hen confronteren met emoties die ze liever vermijden, zoals teleurstelling, boosheid of het besef dat ze misschien niet op de juiste plek zitten. Dit patroon doorbreken vraagt om een bewuste reflectie op de eigen drijfveren. In coaching noemen we dit vaak werken aan je ‘zelfbeeld’—de ideeën die je over jezelf hebt en die bepalen hoe je omgaat met werkdruk.

Adrenalineverslaving: wat het echt doet

Het probleem is niet adrenaline zelf, maar de hoge hoeveelheden cortisol die daaruit voortkomen. Cortisol beschermt je lichaam tegen adrenaline-overbelasting, maar bij chronische stress ontstaat er een overvloed aan cortisol. Dit leidt uiteindelijk tot klachten zoals concentratieproblemen, een vlak gevoel en dus zelfs fysieke vermoeidheid.

Zelf aanpakken

Met mijn coachee heb ik de bovenstaande stappen doorgenomen. Interessant was dat deze aanpak hem niet nieuw was; hij had ooit al een cursus gevolgd, maar de inzichten nooit toegepast. We ontdekten samen dat zijn werkdruk voortkwam uit een zelfbeeld waarin hij zichzelf moest bewijzen. Gedachten over onszelf sturen onbewust ons gedrag, zelfs wanneer dit schadelijk is. We hebben gewerkt aan dat beeld, zodat hij werkdruk beter kan loslaten en balans kan vinden.

Heb jij ook last van vakantiestress? Probeer de bovenstaande tips en kijk of je je werkdruk op een gezonde manier kunt verminderen. Misschien zit er iets in je zelfbeeld dat ervoor zorgt dat je moeilijk kunt ontspannen. Ik help je graag om deze patronen te doorbreken en werkdruk op een gezonde manier te beheren.

Snel delen

bit.ly/ZiekVakantie

Recente blogs

1. Twaalf tips om met stress om te gaan
2. Word geen eigenaar van andermans problemen
3. Vijf tips om meer te kunnen doen
4. "Dat komt niet goed"
5. Zo managen succesvolle leiders hun tijd
6. Waarom onderbrekingen van werk je team uitputten
7. Waarom jouw persoonlijke groei cruciaal is voor het succes van je team
8. Waarom je communicatie mogelijk niet werkt
9. Waarom traditioneel teammanagement niet werkt
10. Whitepaper: maatschappelijk belang van coaching (NOBCO)

Meer weten

Wil je meer weten over deze onderwerpen? Neem dan contact met me op voor een vrijblijvend gesprek.
Bel me op 0570 77 56 29.