Waarom vakantie soms ziek maakt

Onlangs had ik een coachee die zei te floreren op werkdruk: ‘Ik presteer het best onder de druk van een deadline’. Ik ken ze goed; het zijn mensen die, als de werkdruk er niet is, die zelf creëren. En die, als ze een paar dagen vrij hebben, ziek worden als ze stil komen te staan.

Twee soorten werkdruk

We hebben allemaal wel ‘stress’: We komen erdoor in beweging, we presteren, doen wat we te doen hebben. Zolang je een gezonde hoeveelheid stress hebt, handel je vanuit scherpte en heb je de creativiteit en flexibiliteit om je aan te passen waar dat nodig is. En als je je pieken weet af te wisselen met rust, blijft een gezond evenwicht bestaan.

Maar iemand die zegt te floreren op stress, die altijd moet ‘pieken’: krijgt die daar dan geen last van? Voor zo iemand is ‘druk, druk, druk’ eerder normaal dan uitzondering. Op pieken volgt dan geen rust meer. Een bonzend hart, oppervlakkige hoge ademhaling, onrust, geen eetlust, prikkelbaarheid: adrenaline heeft de macht overgenomen. Bij langdurige stress ruil je je gezonde evenwicht in voor roofbouw. Je kunt niet meer zonder adrenaline, lijkt het.

Afkicken

Maar pas wel op, want domweg afkicken verergert in eerste instantie de klachten. Veel mensen zullen dit herkennen als ze net op vakantie zijn. Dan gaat iemand van zestig uur werken in de week naar nul. Het hele jaar heeft hij er naartoe geleefd, maar hij voelt zich helemaal niet goed! Het is die adrenaline/cortisol-balans: die is nog niet op peil. De cortisol (zie hieronder bij adrenalineverslaafd) giert nog door zijn lijf. De afkickverschijnselen die hij ervaart zorgen voor een domper op het vakantieplezier. Dan is het wel heel erg verleidelijk om toch weer afleiding te zoeken in activiteiten om daar weer adrenaline mee op te wekken. Daarom is geleidelijk afbouwen van stress vlak voor een vakantie beter.

Geen keuze meer

Voor mensen die vinden dat ze het best presteren onder continue druk, is het patroon lastig te doorbreken. Voor deze mensen is de hoge druk een middel geworden om ontspanning te vermijden. In die ontspanning zit voor hen het gevaar van confrontatie met iets dat ze liever verdrongen houden. Bijvoorbeeld met hun kwaadheid, of met teleurstelling, of met een innerlijk weten dat je op de verkeerde plek zit of op een verkeerd spoor. Als je zo geïdentificeerd bent met hoge spanning, kan je niet anders meer, je lijkt geen keuze meer te hebben. Hier werkt het advies om rustiger aan te doen alleen nog maar in combinatie met bewustwording van de onevenwichtigheden in de eigen levenshouding.

Adrenalineverslaafd

Het is niet zozeer de adrenaline die voor problemen zorgt, als wel een bijverschijnsel daarvan. Als reactie op al die adrenaline pompt het lichaam namelijk cortisol rond. Dit beschermt tegen ‘adrenalinevergiftiging’, maar brengt op den duur ook lichamelijke klachten, geheugen- en concentratieproblemen, een sloom of afgevlakt gevoel en zelfs depressiviteit. Hoeveelheden adrenaline en cortisol gaan hand in hand.
Wil je verantwoord je werkdruk afbouwen, volg dan deze tips.

Tips

  • Bereid je twee weken van tevoren (!) voor op het feit dat je op vakantie gaat
  • Neem geen nieuwe projecten meer aan
  • Breng je deadlines in kaart: wat moet er in de komende periode af
  • Breng je daarmee samenhangende taken in kaart: hoeveel tijd gaan die vergen? Verdeel die taken over de komende werkdagen  
  • Besluit wat je gaat delegeren en doe dat ook
  • Werk rustig naar je vakantie toe; ga in de week voorafgaand aan je vakantie elke dag steeds een uur eerder naar huis
  • Neem de laatste dag helemaal vrij

Zelf aanpakken

Met mijn coachee heb ik uiteraard de tips doorgenomen. Interessant was dat die eigenlijk niet nieuw voor 'm waren. Hij had er al eens eerder een cursus voor gevolgd... Waarna we samen herleid hebben welk beeld hij van zichzelf had, dat maakte dat hij zo presteren moest. Gedachten over jezelf leiden immers tot gedrag, ook als dat schadelijk voor je is. Aan dat zelfbeeld hebben we toen in het coachingstraject nog gewerkt. Over vier weken spreken we elkaar weer: ik ben benieuwd.

Heb je ook last van vakantiestress? Volg de tips hierboven. En ben je ook iemand die werkdruk nodig heeft? Misschien zit dat in beeld dat je hebt over jezelf. Daarin ligt besloten wie je denkt te moeten zijn en wat je te ontwikkelen hebt om daar uit te breken. Ik help je graag.

Lees ook

Snel delen

bit.ly/ZiekVakantie

Recente blogs

Meer weten

Wil je meer weten over deze onderwerpen? Neem dan contact met me op voor een vrijblijvend gesprek.
Bel me op 0570 77 56 29.

Deze artikelen verschenen ook op managersonline.nl